Những lưu ý quan trọng khi thi công xà gồ lợp tôn

Trong xây dựng nhà ở, mái nhà là phần không thể thiếu, giúp che mưa, chắn nắng, bảo vệ toàn bộ không gian sống bên dưới. Để mái nhà chắc chắn và sử dụng lâu dài, việc thi công xà gồ lợp tôn cần được thực hiện cẩn thận, đúng kỹ thuật ngay từ đầu. Nếu làm sai, mái có thể bị võng, dột nước hoặc thậm chí nguy hiểm khi có gió lớn.

Thi công xà gồ là một trong những bước quan trọng trong xây dựng (ảnh sưu tầm)

Vì sao thi công xà gồ lại quan trọng?

Thi công xà gồ là lắp đặt những thanh ngang (thường làm bằng sắt hộp, thép hình, hoặc gỗ) nằm trên khung kèo, có nhiệm vụ nâng đỡ toàn bộ phần mái tôn phía trên. Các tấm tôn sẽ được bắn vít trực tiếp vào xà gồ để cố định lại, nhờ đó mái giữ được độ dốc và độ chắc chắn.

Có thể hình dung đơn giản là xà gồ giống như “xương sống” của mái nhà. Nếu phần này yếu, mái sẽ dễ bị võng xuống, tôn bị bung khi mưa gió hoặc xảy ra hiện tượng dột nước. Do đó, thi công phần xà gồ đúng kỹ thuật là bước không thể lơ là.

Những lưu ý quan trọng khi thi công xà gồ lợp tôn

Lựa chọn đúng loại xà gồ

Hiện nay, có nhiều loại xà gồ khác nhau, nhưng phổ biến nhất là:

Xà gồ thép C: Dạng chữ C, nhẹ, dễ thi công, phù hợp nhà ở dân dụng.
Xà gồ thép Z: Dạng chữ Z, chịu lực tốt hơn, dùng cho mái lớn, nhà xưởng.
Xà gồ thép hộp (30x60, 40x80, 50x100…): Cứng cáp, đẹp, dễ phối màu, thích hợp cho mái tôn thẩm mỹ cao.
Xà gồ gỗ: Thường dùng ở nông thôn, tuy nhiên dễ mục, mối mọt và khó bảo trì hơn sắt thép.

Lưu ý: Nếu dùng thép đen, nên sơn chống gỉ 2 lớp hoặc chọn loại xà gồ mạ kẽm nhúng nóng để tăng tuổi thọ.

Cần tính toán đúng khoảng cách giữa các xà gồ (ảnh sưu tầm)

Tính khoảng cách giữa các xà gồ hợp lý

Sai lầm phổ biến là để khoảng cách quá thưa để tiết kiệm, nhưng về lâu dài lại khiến mái dễ bị võng, hở vít hoặc rò rỉ nước mưa. Do đó, khoảng cách giữa các thanh xà gồ không thể “đoán mò” mà phải tính toán dựa trên:

Độ dày và chất liệu tôn: Tôn mỏng cần xà gồ dày hơn, khoảng cách ngắn hơn.
Tải trọng mái: Dựa vào tải trọng của mái như chất liệu, các tác động,... để tính toán khoảng cách giữa các xà gồ sao cho hợp lý.
Khẩu độ mái: Càng dài, càng cần bố trí xà gồ dày hơn.

Đảm bảo độ dốc phù hợp cho mái tôn

Không phải cứ lợp mái là được, mà độ dốc của mái cũng cần được tính toán:

Mái dốc giúp nước mưa thoát nhanh, không đọng nước → tránh dột.
Độ dốc phù hợp còn giúp tăng tuổi thọ tôn và hạn chế tiếng ồn khi mưa.

Bạn có thể dùng ống nivo hoặc ứng dụng laser để kiểm tra độ dốc khi lắp khung xà gồ.

Gia cố chắc chắn các điểm liên kết

Xà gồ thường được gắn vào vì kèo hoặc tường bằng vít, bản mã hoặc mối hàn. Đây là những điểm chịu lực nhiều nhất nên cần:

Dùng bu lông, vít chuyên dụng (không dùng đinh hoặc dây kẽm buộc).
Nếu hàn: cần kiểm tra kỹ mối hàn, tránh hàn "chạm cho có", dễ bung khi có gió.
Sau khi hoàn tất liên kết: sơn chống gỉ ngay tại mối hàn hoặc vít.

Cần gia cố chắc chắn để đảm bảo an toàn (ảnh sưu tầm)

Quy trình cơ bản khi thi công xà gồ lợp tôn

Bước 1: Lắp đặt khung vì kèo theo bản vẽ kỹ thuật

Đây là phần khung chính nâng đỡ toàn bộ mái, cần được lắp đặt chắc chắn theo đúng bản vẽ thiết kế. Các vì kèo phải cân đối, đúng vị trí, đảm bảo khả năng chịu lực tốt cho toàn bộ hệ thống xà gồ và tôn lợp.

Bước 2: Gắn xà gồ ngang vào khung kèo

Dùng thước, máy laser hoặc dây dọi để xác định chính xác vị trí từng thanh xà gồ. Khoảng cách giữa các xà gồ cần được tính toán hợp lý, phù hợp với loại tôn sử dụng và tải trọng mái. Đồng thời, xà gồ cần được đặt thẳng hàng, không cong vênh, lệch trục.

Bước 3: Liên kết chặt xà gồ với khung vì kèo

Dùng bản mã, vít, bu lông hoặc mối hàn để cố định xà gồ vào vì kèo. Cần đảm bảo các điểm nối chắc chắn, không lỏng lẻo, có thể kiểm tra bằng cách lắc nhẹ xà gồ. Nếu có hàn, phải xử lý sạch xỉ hàn và sơn chống gỉ ngay tại vị trí mối hàn.

Cần thi công đúng quy trình để đảm bảo an toàn và chất lượng (ảnh sưu tầm)

Bước 4: Kiểm tra toàn bộ hệ khung xà gồ trước khi lợp tôn

Xem lại một lượt tổng thể: xà gồ có đều không? có thẳng hàng không? có đúng độ dốc theo thiết kế không? Có thể sử dụng thước thủy hoặc máy laser để kiểm tra lại độ nghiêng của mái nhằm đảm bảo nước mưa dễ thoát.

Bước 5: Lợp tôn và bắn vít đúng kỹ thuật

Sau khi kiểm tra kỹ xong phần khung, tiến hành lợp tôn theo thứ tự từ dưới lên trên, từ mép mái vào trong. Dùng vít bắn tôn chuyên dụng để cố định tấm tôn vào từng thanh xà gồ. Mỗi tấm tôn nên có ít nhất 3 vít trên mỗi xà gồ để đảm bảo độ bám chắc, chống bung khi có gió lớn.

Việc thi công xà gồ lợp tôn không chỉ đòi hỏi sự chính xác trong kỹ thuật mà còn cần đảm bảo tuyệt đối an toàn trong quá trình làm việc. Dù là công trình nhỏ như nhà cấp 4 hay nhà kho, nhà xưởng lớn, quy trình thi công vẫn cần được thực hiện cẩn thận từ đầu đến cuối.

Nếu cần tư vấn thêm về mẫu mã hoặc chi phí thi công, hãy gọi ngay hotline: 0925.680.068 - 0913.861.022 - 0913.951.267 để được hỗ trợ tốt nhất.